Bài viết này sẽ hỗ trợ bạn khám phá về “Brand Typography” và hướng dẫn cách chọn lựa phông chữ thương hiệu phù hợp, có thể làm nổi bật bản sắc hoặc thậm chí là tạo ra một thiết kế chữ độc đáo mang đặc điểm đặc trưng riêng. Việc nhận diện trực quan cốt lõi của thương hiệu thường dựa trên bộ ba “thần thánh” gồm logo, màu sắc và phông chữ. Mỗi thành phần đều đóng vai trò quan trọng, mang theo những thách thức và yêu cầu tư duy và lựa chọn cẩn thận, đặc biệt là trong việc chọn lựa phông chữ. Vậy làm thế nào để bạn có thể chọn được phông chữ thích hợp? Bạn có thể tìm kiếm nó ở đâu? Làm sao để đảm bảo rằng nó sẽ mang lại hiệu quả tốt nhất?
Nếu bạn đang bận rộn với việc phát triển phông chữ cho thương hiệu của mình, hãy yên tâm. Chúng tôi tại Stywin đã đồng hành cùng nhiều công ty trong quá trình thiết kế thương hiệu, hiểu rõ những thách thức mà bạn đang đối mặt. Chúng tôi sẽ hướng dẫn bạn cách vượt qua mọi khó khăn một cách dễ dàng và hiệu quả.
Stywin sẽ phân chia quy trình chọn phông chữ thành 4 bước đơn giản để giúp bạn thực hiện một cách dễ dàng. Đây là tất cả những gì bạn cần để tìm ra phông chữ hoàn hảo cho thương hiệu của bạn. Tuy nhiên, trước khi đi sâu hơn, hãy cùng nhau tìm hiểu và giải thích một số thuật ngữ chuyên ngành liên quan.
Sự khác biệt giữa phông chữ (Font) và kiểu chữ (Typeface)
Ngày nay, bạn thường nghe các từ “phông chữ” và “kiểu chữ” được sử dụng đồng nghĩa khi nói về chữ viết. Tuy nhiên, chúng thực sự là hai khái niệm khác nhau.
Khi quay về thời kỳ khi việc đặt chữ được thực hiện thủ công, mỗi ký tự đều yêu cầu một loại khuôn kim loại độc lập.
- Nếu bạn muốn in chữ “A” trong Times New Roman, bạn sử dụng một khuôn cụ thể.
- Nếu bạn muốn in chữ “A” (in đậm) trong Times New Roman Bold, bạn sẽ cần một khuôn khác biệt.
Điều này dẫn đến sự phân biệt về ngôn ngữ:
- Kiểu chữ: Là kiểu thiết kế tổng thể (ví dụ: Times New Roman)
- Phông chữ: Là một phiên bản cụ thể với kích thước, trọng lượng, và đặc điểm nhất định (ví dụ: Times New Roman, cỡ 12, in đậm)
Vì thế, khi bạn nghe đến cả hai từ này, hãy nhớ rằng “kiểu chữ” ám chỉ một phong cách thiết kế chữ tổng thể, trong khi “phông chữ” mô tả một phiên bản cụ thể của kiểu chữ với các đặc tính nhất định.
5 loại phông chữ phổ biến
Loại phông chữ Serif
Phông chữ Serif, với những đường chân đặc trưng, là một dạng phông chữ cổ điển, cơ bản và đã tồn tại từ lâu, thường được áp dụng trong việc in ấn và xuất bản sách. Loại phông chữ này không chỉ đơn thuần là một xu hướng mà còn là một lựa chọn vững vàng có thể giữ được tính thời sự qua thời gian. Phông chữ Serif được nhận biết bởi những “chân” xuất hiện ở phía trên và dưới của mỗi ký tự. Có nhiều kiểu phông chữ Serif khác nhau mà bạn có thể lựa chọn tùy thuộc vào mục đích sử dụng.
Một ví dụ điển hình về phông chữ Serif là Times New Roman, tuy nhiên, hiện nay có nhiều lựa chọn khác với phông chữ Serif mang đến không chỉ sự chuyên nghiệp mà còn thiết kế sáng tạo và phong cách hiện đại.
Một số loại phông chữ Serif:
- Garamond
- Goudy Old Style
- Baskerville
- Berthold Walbaum
- Adobe New Caledonia
- ITC Bodoni
- Didot
- Bookman
- Nimrod
- ITC Charter
Loại phông chữ Sans Serif
Nguồn gốc của sự phân loại này xuất phát từ từ nguyên âm tiếng Pháp “sans”, có nghĩa đen là “không có“. Ngược lại, “Serif” có nguồn gốc từ từ “schreef” trong tiếng Hà Lan, mang ý nghĩa là “dòng” – việc viết được liên kết chặt chẽ với các đường dòng. Thường được biết đến dưới tên gọi Sans Serif, loại phông chữ này được đặc trưng bởi việc thiếu đi những chân chữ. (Serif, theo ngược lại, là phông chữ với chân chữ.)
Các kiểu chữ này thường có ít sự biến đổi về độ rộng dòng so với các kiểu chữ serif.
Phông chữ Sans Serif hiện đại và phổ biến hơn, mang đến cho bạn khả năng sáng tạo trong nhiều bối cảnh khác nhau. Từ thiết kế đồ họa trên mạng xã hội đến infographic, cũng như trên các trang web và nhiều ứng dụng khác.
NOTE: Trên màn hình điện tử/ website/ ứng dụng, khi cần đảm bảo khả năng đọc khi phóng to/ thu nhỏ người ta thường sử dụng phông chữ Sans Serif.
Một số loại phông chữ Sans Serif:
- News Gothic
- Univers
- Monotype Grotesque
- Helvetica
- Franklin Gothic
- Avenir
- Avant Garde
- Futura
- Mentor Sans
- Gill Sans
- Optima
Loại phông chữ Slab Serif
Mặc dù về khía cạnh kỹ thuật, slab serifs cũng thuộc dòng phông chữ serif, tuy nhiên, chúng đã phát triển thành một hình thái độc đáo và trở thành một thể loại phông chữ độc lập.
Slab Serifs trở nên phổ biến và được công nhận đặc biệt trong lĩnh vực quảng cáo vào đầu thế kỷ 19. Những nhà xuất bản lúc bấy giờ đang nỗ lực để làm cho các ấn phẩm in của họ nổi bật, vì vậy họ quyết định áp dụng những kiểu chữ mới để thu hút sự chú ý từ độc giả. Slab serifs đặc trưng bởi những đường nét dày ở đầu chữ. Chúng có thể có dạng cong như Clarendon hoặc nổi bật và không viền như Rockwell.
Hiện nay, một số slab serifs phổ biến bao gồm Archer của H&FJ và Officina Serif của Erik Spiekermann. Archer có nhiều biến thể về độ dày và in nghiêng rất ấn tượng. Officina Serif, một phông chữ đầy đủ, dễ đọc và vô cùng linh hoạt. Slab serifs là lựa chọn xuất sắc để thu hút sự chú ý, đặc biệt là trong việc thiết kế tiêu đề cho bản trình bày và tài liệu. Trước khi chọn phông chữ, quan trọng là phải xác định tính cách thương hiệu để có cơ sở tìm kiếm phông chữ phù hợp với bản sắc và giá trị của mình.
Loại phông chữ Script
Thể loại phông chữ Script này được tạo ra nhằm mô phỏng đúng bức thư viết tay, thậm chí là thư pháp và chữ Thảo (đặc trưng cho kiểu chữ phóng khoáng, nhanh nhẹn). Nó rút ngắn khoảng cách giữa chữ viết và thiết kế kỹ thuật số, lấy cảm hứng từ những diễn biến lịch sử. Trong quá khứ, các thiết kế logo, tiêu đề, và mặt tiền cửa hàng thường sử dụng các kí tự tùy chỉnh được sáng tạo bởi các nghệ nhân điêu khắc và họa sĩ.
Phông chữ Script thường ít chuyên nghiệp hơn so với các loại khác, tuy nhiên điều này cũng là đặc điểm thu hút của nó. Phù hợp với những thương hiệu trẻ trung, năng động và sáng tạo, nó mang lại sự nhẹ nhàng và vui tươi. Thậm chí, nó có thể được coi là một lựa chọn lý tưởng cho những thương hiệu muốn truyền đạt tính cá nhân và sự cá nhân hóa trong thông điệp của họ.
Một số phông chữ Script:
- Snell Roundhand
- Helinda Rook
- Young Baroque
- Bickham Script
- Textura
- Gothic Script
- Gothic minuscule
- Felipa
- Blaze
- Vivaldi
- Brush Script
- Mistral
- Kaufmann
- Limehouse Script
Loại phông chữ Decorative
Đây là một thể loại phông chữ rộng lớn và đa dạng nhất trong tất cả. Những kiểu chữ này được sáng tạo và ứng dụng một cách sành điệu cho biển báo, tiêu đề, và mọi dự án thiết kế trực quan khác đòi hỏi một kiểu chữ mạnh mẽ. Một số phông chữ thuộc loại Decorative sử dụng hình dạng và tỷ lệ chữ cái không theo quy tắc để tạo nên hiệu ứng ấn tượng và hình thức đặc biệt. Chúng đưa ra sự sáng tạo không giới hạn, làm cho thông điệp trực quan trở nên độc đáo và nổi bật.
Một số phông chữ Decorative:
- Ostrich Sans Inline
- Astonished
- Stencilia
- …
4 Bước phát triển Brand Typography
Việc tìm kiếm phông chữ hoàn hảo có thể được coi là một “cuộc phiêu lưu” thú vị và sáng tạo, tuy nhiên, quan trọng nhất là bạn cần đặt ra một mục tiêu cụ thể từ trước: Chọn ra 2-3 phông chữ là đại diện xuất sắc nhất cho thương hiệu của bạn.
Lưu ý: Phông chữ không giống như logo (tên công ty được biểu hiện dưới dạng logo). Logo phải là một yếu tố độc lập, vì vậy, tránh sử dụng cùng một kiểu chữ cho cả hai. Tuy nhiên, bạn có thể tinh chỉnh sự sáng tạo của logo để tạo ra sự phân biệt, làm cho nó trở nên độc đáo so với kiểu mặc định của thương hiệu.
Bước 1: Quyết định loại phông chữ
Có nhiều cách để khám phá những phông chữ mà bạn yêu thích. Bạn có thể xem xét các lựa chọn từ các nguồn miễn phí hoặc đầu tư vào các phông chữ chất lượng cao với một chi phí nhất định. Hoặc bạn cũng có thể phát triển riêng cho mình một phông chữ. Tương tự như bất kỳ điều gì khác, mỗi lựa chọn đều đi kèm với những ưu và nhược điểm riêng. Việc quyết định sử dụng loại nào phụ thuộc vào nhu cầu hiện tại và tương lai của thương hiệu của bạn.
Phông chữ miễn phí
Ưu điểm: Không tốn phí và dễ sử dụng.
Nhược điểm: Phổ biến và có thể hạn chế.
Lựa chọn phông chữ miễn phí thường được ưa chuộng, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp mới. Chúng dễ dàng tìm kiếm và thử nghiệm, đặc biệt là các phông chữ của Google có sẵn. Điều này giúp duy trì tính nhất quán trên nhiều nền tảng và trang web.
Tuy nhiên, “miễn phí” không phải là không có giá, vì bạn vẫn phải trả giá theo cách khác. Trong trường hợp này, giá trị có thể giảm do phong cách có thể trở nên nhạt nhòa và tầm thường, không đóng góp nhiều vào đặc sắc của thương hiệu. Với mọi người đều có thể sử dụng miễn phí, thương hiệu A, thương hiệu B, và những thương hiệu khác sẽ cùng chung một kiểu chữ… Điều này có thể làm cho việc sử dụng phông chữ miễn phí để tạo nên bản sắc riêng trở nên thách thức.
Nếu bạn vẫn muốn đi theo con đường nguồn tự do, thì sau đây là một vài nơi để tham khảo:
- Google Fonts
- Font Squirrel
- Font Library
- Fontface Ninja
- Open Source
- Type Navigator
Phông chữ trả phí
Ưu điểm: Việt hóa và có nhiều lựa chọn với giá cả hợp lý.
Nhược điểm: Chi phí cấp phép có thể tăng cao.
Nếu bạn đang tìm kiếm sự tự do và linh hoạt cao hơn, phông chữ trả phí chính là sự lựa chọn hoàn hảo. Bạn sẽ có sự đa dạng trong việc chọn lựa giữa nhiều phong cách, phù hợp hơn với việc xây dựng nhận thức thương hiệu của bạn.
Một điều cần chú ý khi áp dụng cách tiếp cận này là, mặc dù giá của các phông chữ thường không quá cao, nhưng chi phí cấp phép có thể gia tăng nếu:
- Bạn hợp tác với Freelancer hoặc các đối tác cộng tác, họ có thể cần cấp phép riêng.
- Bạn cần nhiều biến thể trong cùng một phông chữ (ví dụ: chữ in đậm, chữ in nghiêng, v.v.).
- Bạn đang làm việc trên nhiều nền tảng khác nhau (ví dụ: cần cấp phép cho máy tính để bàn, web, ứng dụng di động, sách điện tử epub, v.v.).
Nếu bạn chọn kiểu trả phí cho nhanh và đẹp thì đây là một số trang bạn có thể thử:
- Fonts.com
- FontShop
- Linotype Library of Fonts
- Typekit
Phông chữ tùy chỉnh
Ưu điểm: Tuyệt đối độc đáo, được tạo ra đặc biệt cho mỗi ứng dụng cụ thể.
Nhược điểm: Tốn chi phí và mất thời gian đáng kể.
Nếu bạn thực sự muốn tạo nên một dấu ấn riêng biệt, thì lựa chọn phông chữ tùy chỉnh là điều đáng xem xét. Việc sở hữu một kiểu chữ duy nhất cho phương tiện truyền thông của bạn cho phép bạn xây dựng một ngôn ngữ hình ảnh hoàn toàn độc đáo, chuyên biệt cho thương hiệu của bạn. Tuy nhiên, điều này đồng nghĩa với việc bạn sẽ phải chi trả một lượng lớn cả về thời gian và tài chính.
Xây dựng một thư viện phông chữ đồ sộ từ đầu (bao gồm cả phông chữ chính, phụ, và có thể là một số kiểu khác nhau cho từng loại) đòi hỏi công sức rất lớn. Tìm kiếm một nhà thiết kế phù hợp và đảm bảo sự đồng thuận từ tất cả các bên liên quan cũng là một dự án quy mô lớn. Tuy nhiên, nhiều thương hiệu nổi tiếng đã thực hiện điều này, coi đó là một khoản đầu tư xứng đáng để tăng cường sức mạnh thương hiệu và tăng cường lợi nhuận.
Ví dụ: Microsoft đã tạo ra Segoe, NFL tạo ra NFL Endzone Slab, và Netflix đã phát triển phông chữ riêng biệt, Netflix Sans, để tiết kiệm chi phí cấp phép phông chữ.
Nếu bạn thích phương án tùy chỉnh phông chữ, thì đây là một vài nơi bạn có thể thử:
- BitFontMaker
- Fontstruct
- Font Shop
- Glyphs
- Robofont
- MCKL Type
- Commercial Type
- OH no Type Co
- Delve Fonts
Nếu bạn vẫn không biết chắc phải làm gì, thì việc bắt đầu tìm nguồn cảm hứng về phông chữ có thể dẫn bạn đi đúng hướng, ví dụ:
- Typewolf: Nguồn cảm hứng về phông chữ thịnh hành.
- Typogui: Một tài nguyên tiện lợi cho mọi thứ về phông chữ.
- Typographica.org: Đánh giá về các kiểu chữ và sách in.
- Brand New: Đánh giá về các thương hiệu mới và được cập nhật thường bao gồm bình luận về cách sử dụng chữ in trong ngữ cảnh của thương hiệu.
Bước 2: Thu hẹp lựa chọn
Việc trải qua hàng triệu kiểu chữ có thể khiến bạn hào hứng, nhưng hãy tránh bị quá tải thông tin. Hãy chọn chừng 5-10 kiểu chữ để bắt đầu. Trong quá trình tìm kiếm, đặt ra những câu hỏi sau để xác định liệu kiểu chữ có phải là sự lựa chọn phù hợp không.
- Độ đặc biệt: Có đặc sắc không? Bạn muốn một kiểu chữ làm bạn nổi bật hơn so với đối thủ cạnh tranh.
- Linh hoạt: Có linh hoạt không? Phông chữ sẽ được sử dụng cho nhiều ứng dụng khác nhau. Hiệu suất trên in ấn và web có sự cân đối không?
- Bao hàm tương lai: Có bao hàm toàn diện không? Thương hiệu có thể phát triển, và bạn cần một kiểu chữ có thể điều chỉnh theo sự thay đổi của nó.
- Đủ ký tự: Kiểu chữ có tất cả các ký tự cần thiết không?
- Kích thước và độ dày: Có sẵn nhiều kích cỡ và độ dày khác nhau không?
- Phần bổ sung: Có các biến thể bổ sung không?
- Phối hợp với bản sắc thương hiệu: Kiểu chữ có phối hợp tốt với các yếu tố khác của bản sắc thương hiệu không?
- Dễ đọc: Có dễ đọc không? Hãy kiểm tra chi tiết của từng ký tự.
- Hài lòng với mẫu chữ cái: Bạn hài lòng với cả chữ cái viết hoa và viết thường không? Có dễ đọc ở kích thước nhỏ không?
- Đặc biệt của ký tự: Các ký tự có đặc biệt không?
Mẹo: Để xem liệu có đủ sự khác biệt giữa các ký tự hay không, hãy sử dụng bài kiểm tra thông minh này từ nghệ sĩ Jessica Hische:
Bài test “Il1”
Hãy gõ một chữ I hoa, 1 chữ l thường và 1 con số 1 cạnh nhau. Nếu bạn không thể phân biệt được sự khác biệt giữa các ký tự này, có thể bạn đã gặp vài vấn đề khi sắp chữ. – Jessica Hische
Bước 3: Ghép nối và tìm các cách giải quyết vấn đề
Để xây dựng một hệ thống chữ viết mạnh mẽ, việc kết hợp các phông chữ sao cho chúng phù hợp với nhau trên các nền tảng khác nhau như trang web, nội dung sản phẩm, bao bì, v.v., là quan trọng. Mục tiêu ở đây là thu hẹp lựa chọn xuống còn 2-3 kiểu chữ tiềm năng. Trong quá trình tìm kiếm cách giải quyết vấn đề, việc tạo mẫu cho tất cả các tình huống sử dụng là rất hữu ích. Bao gồm cả bản in và trang web, điều này giúp bạn đánh giá hiệu suất của chúng và xác định xem chúng có thích hợp hay không.
Dưới đây là một số công cụ hữu ích để tìm các cặp phông chữ phù hợp:
- Font Pair
- Flipping Typical
- Great Simple
- IDEO Font Map
- Typetester
- Typeplate
- TypeWonder
Bước 4: Thiết kế hệ thống phân cấp
Sau khi đã chọn được 2-3 phông chữ, bước tiếp theo là tạo ra một hệ thống thiết kế có tổ chức, kết hợp chúng một cách hài hòa và trực quan để người tạo nội dung có thể dễ dàng áp dụng. Điều này rất quan trọng. Một số thương hiệu có thể trông quá lỏng lẻo với cách xử lý chữ không đồng nhất. Ngược lại, một số thương hiệu lại thiếu sự cân bằng với hệ thống quá phức tạp, khiến ngay cả những nhà thiết kế có kinh nghiệm cũng gặp khó khăn trong việc thực hiện. Mục tiêu là tìm ra sự cân bằng lý tưởng.
Với 2-3 lựa chọn của mình, bạn cần phân biệt:
- Primary type: Đây phải là kiểu chữ mặc định, phản ánh bản sắc thương hiệu tổng thể.
- Secondary type: Chữ phụ nên bổ sung cho chữ chính và hỗ trợ hệ thống thiết kế phông chữ.
- Bạn có thể tìm cách giải quyết vấn đề bằng sự đối lập trong chữ chính/ chữ phụ (ví dụ: kết hợp serif với sans serif).
- Tertiary type: Loại này có thể được sử dụng cho dấu trọng âm.
Hãy ghi nhớ: Mỗi phong cách phục vụ một mục đích cụ thể và đóng một vai trò cụ thể trong hệ thống thiết kế. Hãy chỉ định “vai trò” cho mỗi phông chữ, khi muốn thể hiện:
- Tiêu đề
- Tiêu đề phụ
- Thân bài
- Chú thích
- Trích dẫn
- Bao bì sản phẩm
Mẹo: Hãy tạo bản Brand Style Guideline bao gồm các ví dụ rõ ràng và phù hợp về các trường hợp sử dụng, bao gồm cả việc minh họa tốt và không tốt.
Bản sắc thương hiệu không chỉ dừng lại ở phông chữ
Brand Typography đóng góp một phần quan trọng để hình thành bản sắc thương hiệu. Tuy nhiên, việc xây dựng một thương hiệu là một dự án to lớn không chỉ dừng lại ở việc chọn lựa phông chữ. Dù bạn bắt đầu từ đầu, làm mới thương hiệu, hay tự thực hiện với những nguồn tài nguyên có sẵn, luôn tồn tại những cách để cải thiện. Nếu bạn đang bị hạn chế về thời gian hoặc ý tưởng, đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ những chuyên gia có kinh nghiệm.
STYWIN là gì?
STYWIN là công ty chuyên sâu về tư vấn thiết kế và truyền thông thương hiệu. Chúng tôi cung cấp các giải pháp toàn diện giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực, vị thế cạnh tranh thông qua việc xây dựng thương hiệu mạnh.
STYWIN đã nhận được sự tin tưởng của hàng nghìn các doanh nghiệp. Qua đó chúng luôn nỗ lực phát triển vì sứ mạnh vinh danh thương hiệu Việt.
