Kiểu dáng công nghiệp là những đặc điểm của sản phẩm thu hút người tiêu dùng, như đường viền của mui xe ô tô, hoa văn của áo len dệt kim, hình dạng của màn hình máy tính,…. Các đặc điểm khác biệt và cuốn hút này mang lại cho sản phẩm một lợi thế cạnh tranh. Nếu bạn có ý định sản xuất các sản phẩm mới có vẻ ngoài khác biệt, bạn sẽ muốn đăng ký thiết kế kiểu dáng công nghiệp để bảo hộ cho sản phẩm của mình.
1. Kiểu dáng công nghiệp là gì?
Kiểu dáng công nghiệp là một quá trình thiết kế ra những sản phẩm được sản xuất hàng loạt. Kiểu dáng công nghiệp là giải pháp thiết kế và mỹ thuật của sản phẩm sản xuất công nghiệp hoặc thủ công nghiệp, yếu tố quyết định hình thức bên ngoài của sản phẩm. Kiểu dáng công nghiệp được pháp luật bảo hộ, nếu là kiểu dáng mới, nguyên bản.
Các nhà thiết kế công nghiệp thường tập trung vào hình thức bên ngoài, chức năng và khả năng sản xuất của một sản phẩm. Đồng thời nghiên cứu cách người tiêu dùng có thể sử dụng một sản phẩm cụ thể, sau đó làm việc với các chuyên gia khác – chẳng hạn như kỹ sư và nhà tiếp thị để tạo ra các mẫu thiết kế. Tất cả những điều này hướng đến giá trị lâu dài và trải nghiệm mà sản phẩm/dịch vụ đem tới cho người tiêu dùng.
Ví dụ: Jonathan Ive, cựu giám đốc thiết kế của Apple, là người đứng sau thiết kế các sản phẩm đình đám được yêu thích trên thế giới như iPod, iPhone, iPad hay iOS. Hay James Dyson, người đã phát minh ra thương hiệu thiết bị gia dụng cùng tên, bao gồm máy hút bụi, máy sấy tay và quạt.
Charles và Ray Eames – cặp vợ chồng nhà thiết kế công nghiệp người Mỹ hồi giữa thế kỷ 20 đã phát triển đồ nội thất hiện đại, tiện dụng, đơn giản và đẹp mắt – nổi tiếng nhất là ghế tiếp khách và ghế ăn ngày nay vẫn được yêu thích.
Một ví dụ khác, Walter Dorwin Teague, người đã thành lập công ty thiết kế Teague vào năm 1926 và hiện vẫn đang hoạt động, đã phát minh ra các sản phẩm mang tính biểu tượng như máy ảnh Polaroid và thậm chí là hộp đựng Pringles.
2. Sự khác biệt giữa thiết kế kiểu dáng công nghiệp và thiết kế sản phẩm
Rất khó để xác định sự khác biệt giữa kiểu dáng công nghiệp và kiểu dáng sản phẩm vì cả hai đều được sử dụng thay thế cho nhau. Nhưng trong bài viết này, chúng tôi sẽ chỉ ra các khía cạnh phân biệt kiểu dáng công nghiệp với kiểu dáng sản phẩm. Trước tiên, chúng ta cần hiểu chi tiết cả hai thuật ngữ để xác định sự khác biệt giữa chúng.
Kiểu dáng công nghiệp bao gồm các hoạt động thiết kế liên quan đến đặc điểm kỹ thuật, tính thẩm mỹ và cách trình bày của sản phẩm. Trong khi đó, thiết kế sản phẩm liên quan đến việc thiết kế chi tiết sản phẩm dựa trên các thông số kỹ thuật được cung cấp bởi các kỹ sư thiết kế công nghiệp.
| Thiết kế công nghiệp | Thiết kế sản phẩm |
| Kiểu dáng công nghiệp chủ yếu liên quan đến vòng đời phát triển của sản phẩm. | Kiểu dáng sản phẩm về cơ bản là một tập hợp con của kiểu dáng công nghiệp. |
| Các nhà thiết kế công nghiệp tập trung vào tính thẩm mỹ của sản phẩm và quá trình sản xuất của chúng. | Các nhà thiết kế sản phẩm tập trung vào thiết kế chi tiết của sản phẩm. |
| Tạo ra các giải pháp. | Đưa ra các giải pháp cho nhà sản xuất và khách hàng. |
| Kiểu dáng công nghiệp chịu trách nhiệm về chức năng tổng thể, tính thẩm mỹ, giao diện người dùng (UI) và trải nghiệm người dùng (UX) của sản phẩm. | Đối với thiết kế sản phẩm, các nhóm theo chức năng cụ thể như kỹ sư cơ khí, điện và phần mềm đều có liên quan. |
| Đảm bảo rộng rãi rằng thiết kế sản phẩm đáp ứng mong đợi của khách hàng và nếu chúng phù hợp để sản xuất hàng loạt. | Đảm bảo hoạt động của sản phẩm theo thông số kỹ thuật và tiêu chuẩn áp dụng của chúng. |
| Liên quan đến các hoạt động bao gồm toàn bộ vòng đời của sản phẩm. | Liên quan đến các hoạt động bao gồm các quá trình cho đến phát triển sản phẩm cuối cùng. |
3. Tại sao kiểu dáng công nghiệp lại quan trọng?
Nếu bạn đang đứng trước một kệ hàng với 5 sản phẩm khác nhau và bạn bất giác đưa tay ra lấy một sản phẩm, đó là do thiết kế công nghiệp tốt. Kiểu dáng công nghiệp tốt sẽ gợi lên phản ứng hoặc cảm xúc tích cực từ người sử dụng. Nó giúp người dùng kết nối và gắn bó với một sản phẩm cụ thể.
Ngày nay, nhu cầu về thiết kế công nghiệp đã tăng lên đáng kể trong thế giới kỹ thuật số. Các công ty nhìn thấy giá trị trong việc thiết kế một sản phẩm chắc chắn, đẹp, thân thiện với người dùng. Hiểu biết về hành vi của người dùng, hình dạng, màu sắc, vật liệu, chức năng,… là những yếu tố quan trọng của bất kỳ sản phẩm thành công nào.
Ngoài ra, thiết kế công nghiệp là tất cả những đồ vật xung quanh bạn. Bạn tương tác với chúng mỗi ngày. Cho dù bạn cầm điện thoại, mở cửa xe hơi, nghe nhạc qua tai nghe, ra ngoài tập luyện với đôi giày thể thao hay ngồi trên ghế,… tức là bạn đang tương tác với một sản phẩm mà một nhà thiết kế công nghiệp đã tạo ra nó.
Có một lý do khiến bạn mua sản phẩm này, chứ không phải sản phẩm nào khác, đó là sản phẩm này đem tới cảm giác thoải mái hơn sản phẩm kia, bất kể giá cả. Bạn đã chọn một sản phẩm gợi lên cảm xúc như hạnh phúc, sự thoải mái, khả năng sử dụng, độ bền, cảm giác, hình thức, màu sắc,… Bất kể nó là gì, đều là lý do khiến đôi mắt và bàn tay của bạn hướng tới nó. Và không thể phủ nhận một điều rằng, một nhà thiết kế công nghiệp đã đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của một sản phẩm.
4. Nhiệm vụ của các nhà thiết kế công nghiệp là gì?
Kiểu dáng công nghiệp bao gồm tất cả các loại sản phẩm được sản xuất – từ ô tô, thiết bị gia dụng, thiết bị y tế đến điện tử và đồ chơi. Tuy nhiên, hầu hết các nhà thiết kế công nghiệp đều tập trung vào một lĩnh vực trọng tâm cụ thể. Ví dụ: một số tạo ra máy tính hoặc điện thoại thông minh, trong khi những người khác phát triển thiết bị thể thao hoặc đồ nội thất.
Bất kể họ phát triển sản phẩm nào, trách nhiệm của một nhà thiết kế công nghiệp thường bao gồm:
- Tiến hành nghiên cứu người tiêu dùng để hình dung sản phẩm sẽ được sử dụng như thế nào
- Phác thảo hoặc tạo bản thiết kế cho một số ý tưởng
- Sử dụng phần mềm 3D để phát triển kết xuất 3D
- Xác định xem một thiết kế có thực tế hay không dựa trên độ an toàn, hình thức và chức năng của sản phẩm
- Làm việc với các chuyên gia để kiểm tra vật liệu, tính toán chi phí sản xuất và xác định các yêu cầu sản xuất
- Trình bày thiết kế và sản phẩm mẫu cho khách hàng bằng cách sử dụng in 3D và thực tế tăng cường (AR).
5. Quy trình thiết kế kiểu dáng công nghiệp
Quy trình thiết kế công nghiệp sẽ thay đổi tùy thuộc vào phong cách của khách hàng, yêu cầu của sản phẩm và thậm chí cả cách tiếp cận của nhà thiết kế, nhưng ít nhiều sẽ là bao gồm các bước cơ bản sau.
Xác định “tại sao” và “ai”
Tại sao chúng tôi muốn phát triển sản phẩm này? Sản phẩm này đang giải quyết vấn đề gì? Thị trường dự định cho sản phẩm này là gì? Người dùng cuối là ai? Giai đoạn này được xem là bước 1 của quy trình vì nó sẽ quyết định hướng đi của tất cả mọi người tham gia vào dự án.
Nghiên cứu
Dành thời gian xác định xu hướng hiện tại, tìm kiếm cảm hứng, nghiên cứu các sản phẩm cạnh tranh và nghiên cứu các tính năng hấp dẫn của các sản phẩm đã có trên thị trường.
Ý tưởng
Bước này sẽ bắt đầu phác thảo ý tưởng và trình bày tất cả mẫu thiết kế. Đây là giai đoạn mầm mống của giải pháp cho vấn đề bắt đầu bén rễ. Do đó, càng nhiều ý tưởng càng tốt, kể cả những ý tưởng ‘điên rồ’.
Sản phẩm mẫu
Đây là lúc các giải pháp bắt đầu hình thành. Các nhà thiết kế công nghiệp có thể sử dụng bản in 3D, đất sét, xốp và giấy bìa cứng,… để tạo ra các mô hình mẫu sản phẩm. Ở giai đoạn này, doanh nghiệp sẽ được cầm trên tay một sản phẩm mẫu.
Kiểm tra và sản xuất
Sau khi chốt bản thiết kế sản phẩm mẫu, doanh nghiệp có thể lắp ráp chúng và bắt đầu sản xuất thiết kế của mình. Đồng thời tiến hành kiểm tra toàn diện để xem những gì có thể đã bị bỏ sót trong quá trình thiết kế và cách người dùng thực sự sử dụng sản phẩm. Đảm bảo giám sát chặt chẽ bước này để có thể đánh giá xem điều gì đúng và sai.
6. Kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ như thế nào?
Ở hầu hết các quốc gia, kiểu dáng công nghiệp cần được đăng ký để được bảo hộ theo luật kiểu dáng công nghiệp. Ở một số quốc gia, kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ theo luật sáng chế với tên gọi “Bằng sáng chế thiết kế’.
Luật kiểu dáng công nghiệp ở một số quốc gia cho phép không cần đăng ký bảo hộ giới hạn về thời gian và phạm vi đối với cái được gọi là “kiểu dáng công nghiệp chưa đăng ký”.
Tùy thuộc vào luật quốc gia cụ thể và loại thiết kế, kiểu dáng công nghiệp cũng có thể được bảo hộ như tác phẩm nghệ thuật theo luật bản quyền.
7. Lợi ích khi đăng ký kiểu dáng công nghiệp
Đối với chủ doanh nghiệp, đăng ký kiểu dáng công nghiệp có thể là một tài sản kinh doanh có giá trị. Sự thành công của một sản phẩm thường bị ảnh hưởng bởi thiết kế kiểu dáng công nghiệp. Một số người tiêu dùng hướng đến tính thẩm mỹ và vẻ ngoài của một sản phẩm hơn là chức năng của nó. Hãy suy nghĩ lại xem liệu bản thân bạn đã bao giờ chọn một sản phẩm chỉ bởi nó có hình thức hấp dẫn, dù ít chức năng và thậm chí có giá cao hơn các sản phẩm cùng loại?
Việc giành được độc quyền đối với một sản phẩm có kiểu dáng công nghiệp cụ thể có thể dẫn đến lợi tức đầu tư đáng kể vì nó sẽ cho phép bạn ngăn người khác sao chép thiết kế của bạn. Độc quyền có nghĩa là chỉ bạn được phép sử dụng thiết kế kiểu dáng công nghiệp của mình để tạo ra sản phẩm và cho phép bạn đặt giá mà không bị đối thủ cạnh tranh cắt xén.
Nếu kiểu dáng công nghiệp của bạn bị vi phạm, bạn có thể đưa vụ việc của mình ra tòa và được bồi thường thiệt hại mà bạn đã gánh chịu do hành vi vi phạm đăng ký kiểu dáng của bạn. Điều này cho phép bạn tập trung vào việc tạo ra các sản phẩm dựa trên kiểu dáng công nghiệp đã được đăng ký mà không phải lo lắng về hàng nhái từ các đối thủ cạnh tranh.
Đăng ký kiểu dáng công nghiệp cũng có thể được bán hoặc cấp phép cho người khác. Nếu bạn không muốn hoặc không có khả năng sản xuất sản phẩm được bảo hộ bởi kiểu dáng công nghiệp của mình, bạn có thể bán hoặc cấp phép thiết kế của mình cho người khác và kiếm tiền bản quyền từ việc bán hàng của họ.
Hơn nữa, đăng ký kiểu dáng công nghiệp của bạn có thể giúp bạn thiết lập thiện chí đối với ý nghĩa thương hiệu trong một hình dạng và diện mạo cụ thể của sản phẩm. Có đủ uy tín trong việc sản xuất một sản phẩm sẽ giúp bạn loại trừ những người khác sao chép thiết kế của bạn.
Kết luận
Đăng ký thiết kế kiểu dáng công nghiệp có thể mang lại lợi ích đáng kể cho doanh nghiệp của bạn, bao gồm quyền sở hữu độc quyền sản xuất và bán thiết kế. Điều này sẽ cho phép bạn loại trừ các đối thủ cạnh tranh khỏi thị trường cũng như khả năng bán hoặc cấp phép độc quyền thiết kế của bạn cho người khác có lợi nhuận. Để tìm hiểu thêm về cách đăng ký kiểu dáng công nghiệp, hãy liên hệ với chúng tôi để hiện thực hóa thiết kế sản phẩm của bạn từ ý tưởng đến triển khai hoàn thiện.
