Cuộc cạnh tranh giữa Instagram Reels, Facebook Reels, TikTok và Youtube Shorts đang trở thành một trận chiến không khoan nhượng, khi các “ông lớn” trong ngành đang đua nhau để giành được vị trí hàng đầu trong lĩnh vực chia sẻ video ngắn. Trận chiến này không chỉ là về sự cạnh tranh giữa các ứng dụng, mà còn là cuộc đua giành “ngôi vương” của nền tảng giải trí số, nơi mà người dùng có thể tận hưởng những clip ngắn hấp dẫn và sáng tạo.
Cuộc đua khốc liệt, ai dành phần thắng?
Ai sẽ là người chiến thắng trong cuộc đua này vẫn là một ẩn số, khi mỗi nền tảng đều có những đặc điểm riêng biệt và sức hấp dẫn độc đáo. Việc này không chỉ đặt ra thách thức về khả năng sáng tạo và năng lực kỹ thuật, mà còn đòi hỏi khả năng thu hút và giữ chân người dùng một cách liên tục. Trong tương lai, sự cạnh tranh giữa các “ông lớn” này sẽ không chỉ tạo ra những trải nghiệm giải trí độc đáo cho người dùng, mà còn định hình hình ảnh của ngành công nghiệp giải trí số toàn cầu.
TikTok
TikTok, nền tảng clip âm nhạc và mạng xã hội có nguồn gốc từ Trung Quốc, chính thức ra mắt vào năm 2017, được sáng lập bởi Trương Nhất Minh, người đứng đầu tập đoàn ByteDance.
Sự xuất hiện của TikTok đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực mạng xã hội, biến đổi cách mà người dùng tương tác trực tuyến. Thay vì chỉ là nơi xem và chia sẻ hình ảnh, TikTok đưa ra một trải nghiệm mới với những video ngắn, được tạo ra với sự sáng tạo và cái nhìn độc đáo. Công thức “viral” của nền tảng này hiện nay chủ yếu xoay quanh những video ngắn kết hợp với âm nhạc bắt tai, tạo nên những nội dung gây sốt trên mạng.
Tuy TikTok bắt đầu như một nền tảng giải trí dành cho giới trẻ, nhưng nó đã nhanh chóng trở thành một công cụ quảng cáo mạnh mẽ. Tính tương tác cao giữa người dùng và nội dung làm cho TikTok trở thành địa điểm lý tưởng để tiếp cận khách hàng và thực hiện chiến lược quảng cáo hiệu quả. Các thương hiệu từ phổ thông đến cao cấp đều đang nỗ lực tạo ra nội dung sáng tạo, thông minh để quảng bá sản phẩm và thu hút sự chú ý của người dùng. TikTok không chỉ là nơi để giải trí và chia sẻ sở thích, mà còn là một bảng điều khiển mạnh mẽ cho chiến lược tiếp thị và quảng cáo trực tuyến.
Instagram Reels
Instagram Reels là một tính năng độc đáo cho phép người dùng sáng tạo nội dung video ngắn dưới 15 giây trực tiếp trên trang feed của mình. Điều đặc biệt là Instagram Reels cung cấp một loạt công cụ sáng tạo, cho phép người dùng thêm văn bản, nhãn dán, nhạc nền, và hiệu ứng đặc sắc vào các video của họ, tạo ra những tác phẩm ngắn nghệ thuật độc đáo. Dù Instagram ban đầu nổi tiếng với việc chú trọng vào ảnh tĩnh và mỹ thuật, việc tích hợp chức năng Reels đã đánh dấu một bước tiến quan trọng, hướng Instagram vào thế giới sôi động của video ngắn.
Trong bối cảnh xu hướng clip ngắn ngày càng phát triển, Instagram Reels đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của người dùng bằng việc mang lại trải nghiệm tương tác động cao. Theo nghiên cứu từ Colormatics, tỷ lệ tương tác trên Instagram Reels có thể cao hơn đến 49% so với những ảnh tĩnh thông thường. Điều này chỉ ra sức hấp dẫn mạnh mẽ của định dạng video ngắn trong việc tạo ra sự tham gia và tương tác của cộng đồng trực tuyến.
Mặc dù có nét tương đồng với “Tóp Tóp”, Instagram Reels vẫn giữ được tính riêng của mình. Thời lượng của Reels tối đa chỉ là 30 giây, mang lại sự linh hoạt trong việc chia sẻ nội dung ngắn và sáng tạo. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng khi tải xuống, video Reels có thể mất đi âm nhạc, tạo ra một trải nghiệm khác biệt so với các nền tảng khác. Điều này làm tăng tính độc đáo và sự phong cách đặc trưng cho Instagram Reels trong cuộc đua giành sự ưu tiên của người sử dụng trên thị trường video ngắn ngày càng cạnh tranh.
YouTube Shorts
YouTube đã chính thức ra mắt YouTube Shorts tại Việt Nam, đánh dấu sự tham gia của nền tảng này vào cuộc đua ngày càng kịch tính của thị trường short clip toàn cầu.
YouTube Shorts tiếp tục duy trì định dạng clip dọc, với thời lượng dao động từ 15-60 giây. Tuy nhiên, điều làm nổi bật nền tảng này là sự bổ sung của nhiều tính năng mới. Người sử dụng có thể thêm văn bản vào các điểm cụ thể trong video, sử dụng âm thanh từ các clip Shorts khác, tự động thêm chú thích, và kết hợp video từ thư viện ảnh trên điện thoại vào clip đang tạo bằng công cụ Shorts. Đồng thời, YouTube Shorts cung cấp một bộ lọc màu cơ bản, tăng cường khả năng sáng tạo của người dùng.
Ngoài ra, YouTube Shorts mở rộng trải nghiệm âm nhạc với một kho âm thanh đồ sộ, hợp tác với 250 đối tác xuất bản và hãng ghi âm như Universal, Sony Music, Warner Music… Điều này giúp mang lại đa dạng âm nhạc và chất lượng cho người tạo nội dung và người xem.
Một lợi thế lớn của YouTube Shorts là sự hoạt động mạnh mẽ trên toàn cầu mà không bị hạn chế, trái ngược với một số đối thủ như TikTok đã phải đối mặt với việc bị cấm tại một số quốc gia như Ấn Độ. Sự linh hoạt này khiến cho YouTube Shorts trở thành một đối thủ đáng gờm, và “Tóp Tóp” – biệt danh của TikTok, phải đối diện với sức cạnh tranh không ngừng từ các nền tảng khác trên thị trường ngày càng sôi động của video ngắn.
Facebook Reels
Facebook đã chính thức giới thiệu tính năng Reels, đưa vào tay mọi người nguồn cảm hứng sáng tạo với video ngắn có thời gian giới hạn 60 giây. Tính năng này không chỉ giúp người dùng chèn nhạc, hình ảnh và hiệu ứng vào các clip ngắn một cách dễ dàng, mà còn tạo cơ hội cho những tác phẩm ngắn này xuất hiện rộng rãi trên nền tảng. Cụ thể, các clip Reels của Facebook sẽ xuất hiện trên phần tính năng “Stories”, mục “Watch,” và thậm chí là ngay trên đỉnh khu vực newsfeed.
Mặc dù Facebook Reels có vẻ như là “em út” trong cuộc đua giữa các nền tảng chia sẻ video ngắn, nhưng không thể phủ nhận sức mạnh đáng kể của nó, đặc biệt là khi nó nằm trong tay Meta, công ty mẹ của Facebook. Với lượng người dùng khổng lồ mà Meta đang sở hữu, Facebook Reels trở thành đối thủ đáng gờm có thể làm “khóc thét” các đối thủ khác. Meta không chỉ hướng tới việc mở rộng chương trình tiền thưởng cho những người sáng tạo nội dung trên nhiều quốc gia hơn mà còn tận dụng tiềm năng thu nhập từ quảng cáo bằng cách hiển thị banner và nhãn dán trong các video đang phát. Điều này không chỉ mang lại sự độc đáo cho trải nghiệm người dùng mà còn mở ra những cơ hội mới trong lĩnh vực tiếp thị và quảng cáo trực tuyến.
Snapchat Spotlight
Snapchat Spotlight, giống như Instagram Reels, là một nền tảng cho phép người dùng chia sẻ những đoạn video ngắn. Spotlight Snaps có thời lượng lên đến 60 giây và mang lại trải nghiệm sáng tạo tương tự như TikTok. Tuy nhiên, nó đặc biệt với một số đặc điểm khác biệt quan trọng.
Điểm độc đáo của Spotlight là khả năng ẩn tên người dùng Snapchat, đặc biệt là những người dưới 18 tuổi, nhằm bảo vệ sự riêng tư và an toàn của họ. Một điều rất đáng chú ý là không có phần bình luận trong phần Spotlight, giúp người dùng tránh khỏi nguy cơ quấy rối trực tuyến và tăng cường môi trường tích cực. Đồng thời, hệ thống đề xuất nội dung dựa trên địa điểm của bạn, mang đến trải nghiệm cá nhân hóa và gần gũi với người dùng.
Tuy nhiên, điều đáng tiếc là Snapchat Spotlight hiện chỉ sẵn có ở một số quốc gia nhất định, bao gồm Úc, Brazil, Canada, Đan Mạch, Pháp, Đức, Ấn Độ, Ireland, Mexico, New Zealand, Na Uy, Thụy Điển, Anh và Hoa Kỳ. Mặc dù đã đem lại những đặc tính độc đáo, nhưng sự hạn chế về địa điểm đang là một thách thức khiến cho Snapchat Spotlight chưa thể hoàn toàn chiếm lĩnh thị trường toàn cầu.
Đối tượng người dùng: Đồng bộ nhưng không trùng nhau
Instagram được sáng lập vào năm 2010 và trở nên phổ biến tại Việt Nam sau khi Facebook “thâu tóm” nó với mức giá 1 tỷ USD trong “cuộc thâu tóm lịch sử” vào năm 2012. Ban đầu, Instagram chỉ là một ứng dụng giúp người dùng chia sẻ tâm trạng của họ thông qua ảnh, nhưng sau đó đã liên tục nâng cấp với các tính năng chỉnh sửa, khung ảnh, và màu sắc để tạo ra trải nghiệm sáng tạo và thú vị hơn.
Instagram Reels được giới thiệu vào năm 2020, đặc biệt hấp dẫn khi chỉ cho phép người dùng chia sẻ video ngắn tối đa 15 giây. Tính đến hiện tại, giống như TikTok, Instagram Reels đã mở rộng thời lượng của video lên đến 60 giây. Theo báo cáo, khoảng 57% người dùng trên Instagram thuộc độ tuổi từ 25 đến 30, trong khi phần còn lại chia đều giữa những người từ 18 đến 24 và 30 đến 49 tuổi.
TikTok, đặc biệt phổ biến trong thế hệ Gen Z, cho phép người dùng sáng tạo nội dung trên video ngắn với thời lượng tối đa 60 giây. “Tóp Tóp” – biệt danh của TikTok, đã trở nên phổ biến và gần như là bá chủ trên thị trường, hướng tới đối tượng người dùng đặc biệt từ 14 đến 24 hoặc trên 34. Mặc dù TikTok mới xuất hiện tại Việt Nam một cách khá muộn, nhưng sự phát triển “chóng mặt” của nó cũng nhanh chóng như cách thế hệ Gen Z thường bắt trend.
Facebook, “người anh em” của Instagram, không muốn bị bỏ lại. Facebook Reels đã chính thức ra mắt trên hơn 150 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Cả về giao diện lẫn tính năng, Reels trên Facebook không khác biệt nhiều so với Instagram, có thể nói rằng cả hai đang hợp tác để đối đầu với “Tóp Tóp” và thách thức của nền tảng video ngắn. Có vẻ như Facebook đang hình thành một liên minh mạnh mẽ để thách thức sự ảnh hưởng ngày càng lớn của TikTok trên thị trường giải trí số.
Điểm mạnh và hạn chế
Khi Instagram Reels ra mắt, nó thường gặp sự nhầm lẫn với tính năng Story, dẫn đến việc con số sử dụng không đạt được như kỳ vọng ban đầu. Tất cả ba nền tảng này đều chia sẻ điểm tương đồng trong việc tích hợp âm nhạc vào nội dung sáng tạo để phục vụ mục đích giải trí hoặc giáo dục. Trong khi TikTok (Tóp Tóp) nổi tiếng với đa dạng bộ lọc âm thanh, Instagram Reels và Facebook Reels vẫn khá hạn chế trong mặt này. Mặc dù cho phép ghi âm giọng nói, nhưng Reels không có bộ lọc âm thanh đặc biệt.
Các bộ lọc trên Instagram Reels thường mang đến một cảm giác nghệ thuật, trong khi bộ lọc của “Tóp Tóp” lại mang tính vui nhộn và trẻ trung. Facebook Reels thậm chí có tính năng phông nền, mặc dù không rõ mục đích chính xác của nó, nhưng có vẻ phù hợp với đối tượng là các bậc phụ huynh chơi trên nền tảng Facebook hơn là nhóm người trẻ Gen Z.
Instagram Reels có sự hạn chế khi người dùng chỉ có thể sử dụng hiệu ứng có sẵn trong thư viện trước khi quay video, sau đó mới có thể tiến hành cắt ghép và chỉnh sửa. Ngược lại, “Tóp Tóp” cho phép người dùng chọn hiệu ứng trực tiếp, hỗ trợ thêm văn bản hoặc biểu tượng cảm xúc khác nhau.
Quan sát một clip “Tóp Tóp” thì rõ phần “sặc sỡ,” nhưng đồng thời nó cũng làm nổi bật nội dung của người sáng tạo. Ngược lại, clip trên Instagram Reels thường chỉ chìm đắm vào hình ảnh và âm nhạc một cách “chill phiêu.” Đối với những người thường xuyên lướt qua Instagram Reels, họ có thể không ưa sự “lộn xộn” và ồn ào của bảng tin “Tóp Tóp”.
“Lộc ai nấy hưởng” hay cuộc chiến giành giật người dùng?
Với mục tiêu tạo điều kiện cho người dùng sáng tạo nội dung thông qua video ngắn, các nền tảng TikTok, Instagram Reels và Facebook Reels đều có đối tượng sử dụng độc đáo, nhìn chung đa dạng với nhiều độ tuổi. Mặc dù có sự khác biệt, nhưng cả ba nền tảng đều chung một điểm, đó là độ tuổi chủ yếu là từ 18 đến 24.
Việc Facebook Reels được ra mắt trong bối cảnh TikTok (Tóp Tóp) bị cấm ở Mỹ không phải là một sự trùng hợp ngẫu nhiên. Trước đó, tính năng Watch của Facebook và Instagram Reels đã được xem là đối thủ trực tiếp đối với “thời gian lướt” lớn của TikTok. Có thể thấy Facebook đang cố gắng giành lại thị phần và thời gian sử dụng từ TikTok thông qua việc bổ sung tính năng Reels. Tuy nhiên, có thắc mắc liệu việc đồng bộ với Instagram nhưng vẫn giữ nguyên tính năng Reels có phải là một động thái “thừa thãi” hay “tham lam.”
Người dùng giải trí thường không quá quan tâm đến việc chọn ứng dụng nào để lướt, chỉ cần cảm thấy “vui là được.” Ví dụ, nếu họ muốn xem các clip “hot Tóp Tóp” mới và hài hước, họ sẽ mở TikTok. Ngược lại, nếu họ chỉ muốn “lướt lướt, ngắm ảnh vậy thôi,” họ sẽ chọn Instagram Reels.
Với Facebook Reels, do mới ra mắt nên chưa rõ đối tượng chủ yếu sẽ chia sẻ nội dung gì, có thể do “anh Mark” muốn giữ lại thị phần chống lại TikTok. Nhìn chung, với đủ tính năng hiện tại, liệu Facebook có còn phù hợp với nhóm người trẻ Gen Z?
Tuy nhiên, đối với những người dùng sử dụng mạng xã hội để kinh doanh, vấn đề về chi phí trở nên quan trọng hơn. Do đó, sự lựa chọn giữa TikTok, Instagram Reels và Facebook Reels còn phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh cụ thể của từng doanh nghiệp. Điều này làm cho cuộc cạnh tranh giữa ba nền tảng video ngắn không chỉ dựa trên trải nghiệm người dùng, mà còn bao gồm thuật toán, con số, và lợi nhuận kinh doanh thu về.
Kết luận
Nhìn chung, cuộc đua giành “ngôi vương” trong thế giới của video ngắn đang ngày càng trở nên khốc liệt giữa TikTok, Instagram Reels và Facebook Reels. Mỗi nền tảng đều có những đặc điểm riêng và đang nỗ lực để thu hút đối tượng người dùng khác nhau. TikTok với sự độc đáo và phổ biến trong giới trẻ, Instagram Reels với sự kết hợp giữa nghệ thuật và giải trí, còn Facebook Reels đang cố gắng hồi sinh và giữ chân người dùng trên mạng xã hội lớn của mình.
Tính đến thời điểm hiện tại, cuộc đua này không chỉ là về trải nghiệm người dùng, mà còn về chiến lược kinh doanh và khả năng sinh lời. Các nền tảng không chỉ cạnh tranh về thuật toán, mà còn cạnh tranh về con số, về sự hấp dẫn nội dung và về lợi nhuận kinh doanh. Đối với người dùng giải trí, lựa chọn giữa các ứng dụng có thể phụ thuộc vào cái nhìn và sở thích cá nhân, trong khi đối với doanh nghiệp, quyết định sử dụng TikTok, Instagram Reels hay Facebook Reels còn phụ thuộc lớn vào chiến lược quảng cáo và tiếp cận đối tượng mục tiêu.
Dù làm thế nào, cuộc đua này không chỉ là sự cạnh tranh giữa các nền tảng, mà còn là cuộc chiến giành sự chú ý và thị trường trong thời đại số ngày nay. Chỉ thời gian mới có thể làm rõ đâu là “ngôi sao sáng nhất” trên bầu trời video ngắn, nhưng chắc chắn, người dùng và doanh nghiệp đang là những người chứng kiến và có ảnh hưởng lớn đến cách cuộc đua này phát triển.
